CÁCH NHIỆT NHÀ MÁY TRONG MÙA HÈ: 5 SAI LẦM CẦN TRÁNH KHI THI CÔNG

CÁCH NHIỆT NHÀ MÁY TRONG MÙA HÈ: 5 SAI LẦM CẦN TRÁNH KHI THI CÔNG

Mùa hè tại Việt Nam, đặc biệt từ tháng 4 đến tháng 8, thường ghi nhận mức nhiệt độ ngoài trời lên đến 38–42°C, thậm chí cao hơn tại các khu công nghiệp hoặc nhà máy bê tông hóa toàn phần. Trong điều kiện đó, hệ thống cách nhiệt là "hàng phòng ngự đầu tiên" nhằm đảm bảo môi trường làm việc an toàn, tiết kiệm điện năng và ổn định sản xuất.

Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp đầu tư hệ thống cách nhiệt nhưng sau một thời gian sử dụng lại không đạt hiệu quả như kỳ vọng, thậm chí phải tháo dỡ, làm lại gây thiệt hại lớn về chi phí và tiến độ. Vấn đề không nằm ở bản thân vật liệu mà thường đến từ những sai lầm phổ biến trong quá trình thi công hoặc lựa chọn giải pháp. Bài viết này sẽ phân tích 5 sai lầm thường gặp nhất khi thi công cách nhiệt nhà máy – đặc biệt là trong mùa hè – để bạn và đội ngũ kỹ thuật có thể chủ động phòng tránh.

1. Lựa chọn vật liệu cách nhiệt không phù hợp với môi trường ứng dụng

Đây là sai lầm phổ biến nhất. Nhiều nhà máy chọn vật liệu cách nhiệt theo tiêu chí giá rẻ hoặc theo xu hướng thị trường mà bỏ qua yếu tố phù hợp với môi trường vận hành.

Ví dụ:

• Sử dụng tôn cách nhiệt EPS cho nhà máy hóa chất hoặc môi trường ẩm cao, dẫn đến xốp EPS bị mục, ẩm mốc sau 2–3 năm.

• Chọn panel PU mỏng (30–50mm) cho kho lạnh – nơi cần cách nhiệt cực kỳ hiệu quả – khiến máy lạnh vận hành quá tải, tốn điện.

• Dùng sơn cách nhiệt thay cho lớp cách nhiệt cấu trúc trong các xưởng quy mô lớn – làm giảm hiệu quả tiết kiệm điện.

Giải pháp:
Trước khi thi công, cần khảo sát đầy đủ điều kiện thực tế: ngành nghề sản xuất, mức nhiệt độ yêu cầu, độ ẩm, khả năng cháy nổ, độ bền mong muốn, v.v. Sau đó, chọn vật liệu theo đặc thù kỹ thuật, không chỉ theo giá bán hoặc quảng cáo từ nhà cung cấp.

2. Thi công không đúng kỹ thuật, không kiểm tra độ liên kết – kín khí

Dù vật liệu cách nhiệt tốt đến đâu, nếu thi công sai kỹ thuật – đặc biệt là không đảm bảo tính kín khí, kín nước – hiệu quả sử dụng sẽ giảm sút nghiêm trọng.

Một số lỗi thường gặp:

• Không xử lý mối nối giữa các tấm panel đúng quy trình.

• Lắp đặt panel nhưng không dùng keo chống thấm, bị lọt khí nóng từ bên ngoài vào.

• Phun foam PU nhưng không làm sạch bề mặt mái trước, dẫn đến lớp foam bong tróc.

• Tường cách nhiệt không liên kết chặt với trần, gây thất thoát nhiệt nghiêm trọng tại các điểm chuyển tiếp.

Giải pháp:
Cần có đội ngũ thi công hiểu vật liệu, có kinh nghiệm lắp đặt chuyên biệt, đặc biệt với các loại vật liệu như panel PU, foam PU hoặc mái tôn 3 lớp. Ngoài ra, nên tiến hành kiểm tra bằng camera nhiệt hoặc cảm biến để đo độ rò nhiệt tại các điểm dễ hở.

3. Bỏ qua hệ thống thông gió và đối lưu nhiệt

Nhiều chủ đầu tư tin rằng chỉ cần lợp panel hoặc phun foam là đủ, mà không quan tâm đến hệ thống đối lưu – thông gió. Thực tế, dù có cách nhiệt tốt đến đâu, nếu bên trong nhà máy không được luân chuyển không khí, nhiệt vẫn tích tụ lại và gây nóng.

Đặc biệt với các nhà xưởng mái thấp, sử dụng máy móc sinh nhiệt cao (máy ép nhựa, lò hơi, máy may...), việc thiếu hệ thống hút nhiệt mái hoặc quạt thông gió sẽ khiến nhiệt độ nội bộ tăng dần và gây bí khí.

Giải pháp:
Kết hợp hệ thống cách nhiệt với các giải pháp cơ khí thông gió, như:

• Mái thông gió chữ A, mái monitor

• Turbine ventilator (hút gió đối lưu tự nhiên)

• Quạt công nghiệp hút khí nóng ra mái

Giải pháp thông gió tốt còn giúp giảm tải cho máy làm mát, từ đó tối ưu điện năng hơn nữa.

4. Không tính toán hiệu suất kinh tế – chỉ chạy theo giá đầu tư ban đầu

Một sai lầm phổ biến là đánh giá hiệu quả giải pháp cách nhiệt chỉ dựa trên chi phí đầu tư ban đầu, mà không tính đến vòng đời sử dụng, chi phí vận hành và bảo trì.

Ví dụ:

• Sơn cách nhiệt rẻ nhưng phải sơn lại sau 2–3 năm, trong khi panel PU đắt hơn nhưng dùng 20–30 năm không cần thay mới.

• Tôn cách nhiệt 3 lớp dễ thi công nhưng chỉ cách nhiệt ở mức tương đối; nếu nhà máy dùng điều hòa, về lâu dài không tiết kiệm điện bằng panel hoặc foam.

Giải pháp:
Trước khi đầu tư, cần phân tích LCOE (chi phí vòng đời sử dụng) hoặc BEP (thời gian hoàn vốn) của từng giải pháp. Việc bỏ thêm 20% chi phí đầu tư ban đầu có thể giúp tiết kiệm hàng trăm triệu đồng mỗi năm tiền điện hoặc tiền sửa chữa thiết bị.

5. Không kiểm tra hiệu quả sau thi công – không có đánh giá định kỳ

Rất nhiều công trình sau khi hoàn tất hệ thống cách nhiệt không thực hiện bước đo lường hiệu quả, dẫn đến việc khó phát hiện lỗi hoặc kịp thời điều chỉnh khi hiệu suất giảm.

Các lỗi thường bị bỏ qua:

• Foam PU bị rỗng lớp trong, không phát huy hiệu quả như thiết kế.

• Panel bị hở ở chân tường do lún nền nhưng không được xử lý.

• Mái hút gió hoạt động kém do bụi bẩn, không được bảo trì.

Giải pháp:
Sau khi thi công xong, cần thực hiện:

• Đo nhiệt độ so sánh trước/sau.

• Kiểm tra các điểm rò nhiệt bằng camera hồng ngoại (nếu có).

• Đánh giá cảm nhận thực tế của người lao động và thông số điện năng tiêu thụ máy làm mát.

• Có kế hoạch bảo trì định kỳ cho mái, lớp foam, hệ thống hút gió.

Cách nhiệt cho nhà máy không chỉ là việc chọn đúng vật liệu mà còn là một quy trình kỹ thuật đầy đủ, từ khảo sát – tư vấn – thi công – kiểm tra – bảo trì. Việc tránh được 5 sai lầm kể trên sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí điện năng, tăng tuổi thọ thiết bị, nâng cao hiệu quả sản xuất và đặc biệt là đảm bảo môi trường làm việc an toàn trong mùa hè nắng nóng.

Nếu bạn là chủ đầu tư, giám sát công trình hoặc người phụ trách kỹ thuật – hãy đưa yếu tố “phù hợp và lâu dài” lên trên tiêu chí “rẻ và nhanh”.