HƯỚNG DẪN ÁP DỤNG TIÊU CHUẨN ĐIỆN TRONG THIẾT KẾ THỰC TẾ
Trong quá trình thiết kế hệ thống điện cho công trình xây dựng, việc áp dụng đúng và đủ các tiêu chuẩn kỹ thuật là yêu cầu bắt buộc, không chỉ để tuân thủ quy định pháp luật mà còn để đảm bảo an toàn, tính khả thi thi công, hiệu quả vận hành, và giảm thiểu rủi ro pháp lý sau khi công trình đi vào sử dụng.
Tuy nhiên, nhiều kỹ sư – đặc biệt là những người mới bước vào nghề – vẫn còn gặp khó khăn trong việc hiểu, phân loại và áp dụng các tiêu chuẩn điện. Không ít trường hợp thiết kế bị yêu cầu chỉnh sửa, từ chối nghiệm thu hoặc gây nguy cơ sự cố, bắt nguồn từ việc sử dụng sai hoặc thiếu tiêu chuẩn kỹ thuật.
Bài viết này cung cấp một hướng dẫn chi tiết và thực tế về cách áp dụng tiêu chuẩn thiết kế điện trong từng hạng mục, giúp kỹ sư M&E chủ động hơn trong công việc và nâng cao chất lượng hồ sơ thiết kế.
1. Bản chất của tiêu chuẩn thiết kế trong hệ thống điện
Tiêu chuẩn thiết kế là tập hợp các quy tắc, thông số, yêu cầu kỹ thuật đã được cơ quan có thẩm quyền hoặc tổ chức chuyên ngành ban hành. Mục tiêu của tiêu chuẩn là:
-
Đảm bảo an toàn cho người sử dụng và thiết bị.
-
Tạo sự thống nhất trong cách thiết kế, giúp dễ dàng kiểm tra, thẩm tra, nghiệm thu.
-
Là cơ sở để phối hợp giữa các bộ môn kỹ thuật.
-
Hạn chế rủi ro trong quá trình khai thác, bảo trì công trình.
Tại Việt Nam, tiêu chuẩn thiết kế điện được chia thành hai nhóm chính:
-
Tiêu chuẩn bắt buộc áp dụng (TCVN, QCVN): do nhà nước ban hành, thường có tính pháp lý ràng buộc.
-
Tiêu chuẩn tham khảo (IEC, NEC, IEEE, BS, JIS…): sử dụng khi có yêu cầu cụ thể từ chủ đầu tư hoặc trong các công trình đặc thù.
Việc áp dụng tiêu chuẩn cần linh hoạt theo bối cảnh dự án, không máy móc và cần dựa trên hiểu biết vững chắc về kỹ thuật.
2. Nhóm tiêu chuẩn thường sử dụng trong thiết kế hệ thống điện
2.1. Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN)
- TCVN 9207:2012 – Lắp đặt hệ thống điện trong nhà và công trình dân dụng.
- TCVN 7447 (IEC 60364) – Quy chuẩn về lắp đặt điện hạ áp.
- TCVN 9385:2012 – Tiêu chuẩn chống sét cho công trình xây dựng.
- TCVN 9208:2012 – Chiếu sáng nhân tạo trong công trình.
- TCVN 9508:2012 – Quy chuẩn nối đất và tiếp địa an toàn.
2.2. Tiêu chuẩn quốc tế (tham khảo)
- IEC (International Electrotechnical Commission): Chuẩn toàn cầu cho thiết bị và hệ thống điện.
- IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers): Dùng trong hệ thống điện công nghiệp, trạm biến áp, điện mặt trời.
- NFPA 70 – NEC (National Electrical Code): Áp dụng cho công trình sử dụng tiêu chuẩn Mỹ.
- EN 12464-1: Tiêu chuẩn chiếu sáng nội thất của châu Âu.
- IEC 61439: Dùng cho thiết kế tủ điện, bảng phân phối.
3. Cách áp dụng tiêu chuẩn điện vào thiết kế thực tế – theo từng hạng mục
3.1. Tính toán phụ tải và chọn tiết diện dây dẫn
Tiêu chuẩn áp dụng: TCVN 7447-5-52, IEC 60364-5-52
Nội dung thực hiện:
-
Xác định phụ tải cho từng khu vực, nhóm thiết bị.
-
Tính toán dòng điện chạy qua dây dẫn, sau đó tra bảng hoặc phần mềm để chọn tiết diện phù hợp.
-
Kiểm tra lại sụt áp trên toàn tuyến, không vượt quá 5% (theo TCVN), hoặc 3% (nếu theo IEC).
-
Tính thêm hệ số hiệu chỉnh nếu đi dây trong ống, trong máng, đi âm tường, treo trần...
Lưu ý: Một số kỹ sư chỉ chọn dây theo dòng tải mà không kiểm tra sụt áp, dẫn đến hiện tượng chập chờn, tổn thất điện năng và nhanh hỏng thiết bị.
3.2. Thiết kế bảo vệ quá dòng và chống giật
Tiêu chuẩn áp dụng: TCVN 7447-4-41, IEC 60364-4-41
Nội dung thực hiện:
-
Tính toán dòng ngắn mạch để chọn đúng MCB/MCCB.
-
Sử dụng RCCB (RCD) cho các nhánh ổ cắm hoặc khu vực ẩm ướt để bảo vệ chống rò điện.
-
Đảm bảo thời gian ngắt của thiết bị bảo vệ không vượt quá giá trị quy định khi có sự cố chạm đất.
Lưu ý: Đối với ổ cắm dùng cho thiết bị di động, tiêu chuẩn yêu cầu luôn có thiết bị chống giật (30mA).
3.3. Phân phối và bố trí tủ điện
Tiêu chuẩn áp dụng: IEC 61439, TCVN 9207:2012
Nội dung thực hiện:
-
Thiết kế sơ đồ phân phối điện dạng hình cây hoặc dạng vòng tùy theo mức độ ưu tiên.
-
Tính toán tổng tải để chọn thiết bị đóng cắt tổng và dây dẫn cấp nguồn cho từng DB.
-
Bố trí tủ điện hợp lý, chọn cấp bảo vệ IP ≥ 42 trong nhà, IP ≥ 54 ngoài trời.
Lưu ý: Tiêu chuẩn yêu cầu phải có không gian thao tác ≥ 0.6m phía trước tủ, và không được đặt tủ điện trong khu vực ẩm ướt, dễ cháy.
3.4. Thiết kế hệ thống chiếu sáng
Tiêu chuẩn áp dụng: TCVN 9208:2012, EN 12464-1
Nội dung thực hiện:
-
Xác định độ rọi theo công năng khu vực (lux).
-
Tính toán bằng phần mềm như Dialux để kiểm tra độ rọi, độ đồng đều và công suất tiêu thụ.
-
Thiết kế điều khiển chiếu sáng phù hợp: công tắc, cảm biến, lập trình theo lịch...
Ví dụ tham khảo độ rọi:
-
Văn phòng: 300–500 lux
-
Hành lang: 100–150 lux
-
Xưởng sản xuất: 500–750 lux
-
Bãi xe: 75–100 lux
3.5. Thiết kế hệ thống tiếp địa và chống sét
Tiêu chuẩn áp dụng: TCVN 9385:2012, IEC 62305
Nội dung thực hiện:
-
Thiết kế hệ thống chống sét đánh thẳng: kim thu, dây dẫn, hệ thống tiếp địa.
-
Tính toán điện trở nối đất yêu cầu: ≤ 4Ω với công trình dân dụng, ≤ 1Ω với hệ thống điện công nghiệp.
-
Thiết kế chống sét lan truyền: dùng thiết bị SPD lắp tại MDB, tủ tầng, khu vực thiết bị CNTT.
Lưu ý: Không sử dụng chung dây PE và dây trung tính. Tối thiểu phải có 2 điểm tiếp địa cho toàn bộ công trình.
4. Kinh nghiệm và lưu ý thực tế khi áp dụng tiêu chuẩn
-
Không phải lúc nào cũng cần tiêu chuẩn quốc tế. Với nhà dân, chung cư vừa và nhỏ, TCVN là đủ.
-
Tiêu chuẩn quốc tế chỉ nên dùng khi chủ đầu tư yêu cầu, hoặc khi TCVN không đề cập đến vấn đề cụ thể.
-
Nên lập bảng đối chiếu tiêu chuẩn sử dụng ngay từ đầu dự án để tránh nhầm lẫn khi thiết kế và kiểm tra.
-
Khi dùng IEC, NEC hay BS, cần trích dẫn rõ trong bản vẽ hoặc thuyết minh để đơn vị thẩm tra, thi công hiểu đúng.
-
Tiêu chuẩn không bắt buộc phải sử dụng công nghệ cụ thể – kỹ sư có quyền sáng tạo trong khuôn khổ kỹ thuật.
Tiêu chuẩn không chỉ là yêu cầu hành chính, mà chính là “kim chỉ nam” cho kỹ sư trong mọi quyết định thiết kế điện – từ lựa chọn thiết bị, tính toán dòng tải, bố trí không gian, đến đảm bảo an toàn điện cho người và thiết bị.
Việc nắm vững tiêu chuẩn thiết kế giúp kỹ sư M&E:
-
Tự tin làm việc với chủ đầu tư, nhà thầu và các bên kiểm định.
-
Giảm thiểu rủi ro kỹ thuật, tránh sai sót và phát sinh sửa chữa.
-
Nâng cao chất lượng hồ sơ thiết kế, uy tín cá nhân và doanh nghiệp.
GIỚI THIỆU ĐƠN VỊ CUNG CẤP DỊCH VỤ TƯ VẤN THIẾT KẾ & THI CÔNG UY TÍN
Tầm quan trọng của các đơn vị thi công là không thể phủ nhận, uy tín của họ sẽ đảm bảo chất lượng và tính thẩm mỹ cho công trình của bạn. Hiện nay, có rất nhiều đơn vị cung cấp dịch vụ thiết kế và thi công để đáp ứng nhu cầu xây dựng ngày càng tăng cao tại nước ta. Do đó, việc tìm kiếm một đơn vị uy tín không phải là điều dễ dàng và đòi hỏi bạn phải dành thời gian tìm hiểu. Trong quá trình lựa chọn, bạn cần tìm hiểu thật kỹ và đảm bảo rằng đơn vị đi cùng phải có chuyên môn cao, nhiều năm kinh nghiệm, có hợp đồng ký kết rõ ràng, chi phí minh bạch,... Để giúp khách hàng tiết kiệm thời gian tìm kiếm, Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Hưng Nghiệp Phú tự tin rằng sẽ là sự lựa chọn tốt nhất dành cho bạn.
Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Hưng Nghiệp Phú với sứ mệnh cung cấp các giải pháp và dịch vụ tốt nhất, xây dựng cộng đồng thịnh vượng cùng khách hàng, Hưng Nghiệp Phú đang từng bước khẳng định thương hiệu của mình thông qua sự hợp tác chân thành, với đội ngũ lãnh đạo có năng lực đạo đức, sáng tạo, chuyên môn cao và tầm nhìn chiến lược. Hưng Nghiệp Phú sở hữu đội ngũ nhân viên lành nghề, trình độ cao sẽ mang đến cho khách hàng những công nghệ chất lượng tốt nhất.
Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Hưng Nghiệp Phú - chuyên thi công các công trình dân dụng và công nghiệp. Chúng tôi mong muốn đồng hành cùng khách hàng trong các dự án xây dựng cũng như các thủ tục liên tục như sơ đồ quy hoạch, xin giấy phép xây dựng, hoàn thiện thủ tục, xin cấp chứng chỉ phòng cháy chữa cháy,... Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào hoặc đang có nhu cầu thiết kế, hoàn thiện thủ tục, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn miễn phí!
>>> Xem thêm:
_____________________
THÔNG TIN LIÊN HỆ HỢP TÁC:
Facebook: Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Hưng Nghiệp Phú (興業富)
Đường dây nóng: 1800.3368 (Miễn phí)
Trang web: xaydunghungnghiepphu.com
Gmail: kinhdoanh01@xaydunghungnghiepphu.com
Địa chỉ: Số 2034D, tổ 22, Ấp Phước Thái, P. Thái Hòa, TP. Tân Uyên, Tỉnh Bình Dương
------
Nguồn: Tổng hợp từ Internet
