CÁCH ĐO VÀ GHI NHẬN TÌNH TRẠNG SPD TRONG QUẢN LÝ BẢO TRÌ NHÀ XƯỞNG
Trong các hệ thống điện công nghiệp, SPD (Surge Protective Device) đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ thiết bị điện, điện tử khỏi các xung điện áp đột biến do sét lan truyền hoặc đóng cắt tải lớn. Tuy nhiên, sau mỗi lần chịu xung sét, SPD có thể bị suy giảm khả năng bảo vệ hoặc hư hỏng hoàn toàn.
Việc đo kiểm và ghi nhận tình trạng SPD định kỳ là một phần bắt buộc trong quy trình bảo trì hệ thống điện nhà xưởng, nhằm đảm bảo hệ thống vẫn đang được bảo vệ an toàn.
Bài viết này hướng dẫn chi tiết cách đo, đánh giá và quản lý tình trạng SPD trong thực tế nhà máy.
1. Vì sao cần kiểm tra tình trạng SPD định kỳ?
|
Nguy cơ |
Hệ quả nếu SPD hỏng nhưng không phát hiện |
|---|---|
|
SPD đã xả xung nhiều lần |
Mất khả năng bảo vệ, hư hỏng âm thầm |
|
SPD hỏng do quá dòng/sét lớn |
Mất bảo vệ hoàn toàn, dễ dẫn đến cháy thiết bị |
|
Không có giám sát trạng thái SPD |
Không biết khi nào cần thay thế, mất an toàn tạm thời |
➡️ Trong nhiều sự cố thực tế, thiết bị hỏng do sét lan truyền vì SPD đã mất chức năng mà không ai phát hiện – do không kiểm tra hoặc không ghi nhận đúng cách.
2. Dấu hiệu nhận biết SPD đang hoạt động hoặc hư hỏng
|
Dấu hiệu |
Ý nghĩa |
|---|---|
|
✅ Đèn báo xanh/OK sáng |
SPD đang hoạt động bình thường |
|
⚠️ Đèn báo đỏ, OFF, nhấp nháy |
SPD đã hỏng hoặc hết khả năng xả xung |
|
❌ Tiếp điểm báo lỗi (NO/NC) thay đổi trạng thái |
Có thể kết nối về SCADA, cảnh báo người vận hành |
|
???? SPD nóng, có mùi khét, hoặc sưng phồng |
Hỏng vật lý – cần tháo ra ngay |
|
???? Mạch điện vẫn hoạt động nhưng không được bảo vệ |
Nguy cơ tiềm ẩn – thiết bị dễ hỏng nếu có xung lặp lại |
3. Cách kiểm tra SPD bằng thiết bị đo chuyên dụng
3.1. Kiểm tra SPD nguồn (AC/DC)
Thiết bị cần:
-
Đồng hồ vạn năng (Multimeter) hoặc đồng hồ đo cách điện (Megohmmeter)
-
Máy test SPD chuyên dụng (tùy dòng sản phẩm)
Phương pháp kiểm tra:
-
Ngắt điện trước khi đo
-
Đo điện trở giữa chân L–PE, N–PE, L–N (trong điều kiện không có điện)
-
Kết quả bình thường: trở kháng rất cao ở trạng thái không dẫn
-
Nếu đo gần như thông mạch (0–10Ω): SPD đã bị đánh thủng → cần thay
-
Lưu ý:
-
Một số SPD sử dụng Varistor sẽ luôn có trở kháng thấp hơn → nên dùng thiết bị chuyên dụng của hãng
-
Đối với SPD Type 1 (dùng spark gap), chỉ nên kiểm tra qua đèn báo trạng thái hoặc module test của nhà sản xuất
3.2. Kiểm tra SPD tín hiệu (RS-485, 4–20mA, Ethernet)
-
Sử dụng đồng hồ để đo trở kháng giữa các chân tín hiệu (+, –, PE)
-
SPD còn tốt: trở kháng cao, không gây nhiễu hoặc mất tín hiệu
-
Nếu đường truyền bị suy hao, nhiễu, đo thông mạch giữa chân tín hiệu và PE → SPD hỏng
4. Ghi nhận và quản lý tình trạng SPD theo quy trình bảo trì
4.1. Tần suất kiểm tra đề xuất
|
Vị trí SPD |
Kiểm tra định kỳ |
|---|---|
|
Tủ điện tổng (SPD Type 1) |
6 tháng/lần hoặc sau mỗi mùa mưa |
|
Tủ phân phối (Type 2) |
6–12 tháng/lần |
|
Tủ điều khiển PLC, cảm biến (Type 3 + tín hiệu) |
12 tháng/lần |
|
Sau mỗi cơn giông mạnh hoặc nghi ngờ có sự cố |
Kiểm tra ngay lập tức |
4.2. Biểu mẫu ghi nhận đề xuất
|
Ngày kiểm tra |
Vị trí SPD |
Mã thiết bị |
Trạng thái đèn báo |
Kết quả đo |
Hành động |
|---|---|---|---|---|---|
|
12/06/2025 |
DB-1 (Type 2) |
SPD-PXC-40KA |
Xanh (OK) |
>10 MΩ |
Đạt yêu cầu |
|
12/06/2025 |
Tủ PLC |
SPD-RJ45-Cat6 |
Không đèn |
Đo thông mạch |
Thay mới |
4.3. Đề xuất tích hợp giám sát tự động
-
Kết nối tiếp điểm cảnh báo SPD về tủ điều khiển hoặc hệ thống SCADA
-
Khi SPD hỏng → cảnh báo tự động tại HMI hoặc phòng điều hành
-
Tạo cảnh báo lịch kiểm tra định kỳ
5. Khi nào cần thay thế SPD?
|
Tiêu chí |
Hành động |
|---|---|
|
Đèn báo đỏ hoặc không sáng |
Thay thế ngay |
|
Đo trở kháng thấp / thông mạch |
Thay mới |
|
SPD đã hoạt động > 5 năm hoặc sau nhiều lần xả xung |
Thay định kỳ (theo khuyến cáo nhà sản xuất) |
|
SPD bị sưng, cháy, nứt vỏ |
Ngưng sử dụng, kiểm tra lại toàn hệ thống |
SPD chỉ phát huy tác dụng khi còn khả năng làm việc tốt và được kiểm soát đúng cách. Trong thực tế nhà xưởng, rất nhiều trường hợp hư hại thiết bị điều khiển do SPD đã hỏng nhưng không được phát hiện kịp thời.
Do đó, bộ phận kỹ thuật và bảo trì cần xây dựng quy trình kiểm tra, ghi nhận và thay thế SPD rõ ràng, kết hợp với các biểu mẫu, checklist định kỳ và cảnh báo tự động nếu có. Việc quản lý SPD hiệu quả không chỉ bảo vệ tài sản mà còn đảm bảo liên tục hoạt động sản xuất, giảm thiểu rủi ro gián đoạn hệ thống điện.
GIỚI THIỆU ĐƠN VỊ CUNG CẤP DỊCH VỤ TƯ VẤN THIẾT KẾ & THI CÔNG UY TÍN
Tầm quan trọng của các đơn vị thi công là không thể phủ nhận, uy tín của họ sẽ đảm bảo chất lượng và tính thẩm mỹ cho công trình của bạn. Hiện nay, có rất nhiều đơn vị cung cấp dịch vụ thiết kế và thi công để đáp ứng nhu cầu xây dựng ngày càng tăng cao tại nước ta. Do đó, việc tìm kiếm một đơn vị uy tín không phải là điều dễ dàng và đòi hỏi bạn phải dành thời gian tìm hiểu. Trong quá trình lựa chọn, bạn cần tìm hiểu thật kỹ và đảm bảo rằng đơn vị đi cùng phải có chuyên môn cao, nhiều năm kinh nghiệm, có hợp đồng ký kết rõ ràng, chi phí minh bạch,... Để giúp khách hàng tiết kiệm thời gian tìm kiếm, Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Hưng Nghiệp Phú tự tin rằng sẽ là sự lựa chọn tốt nhất dành cho bạn.
Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Hưng Nghiệp Phú với sứ mệnh cung cấp các giải pháp và dịch vụ tốt nhất, xây dựng cộng đồng thịnh vượng cùng khách hàng, Hưng Nghiệp Phú đang từng bước khẳng định thương hiệu của mình thông qua sự hợp tác chân thành, với đội ngũ lãnh đạo có năng lực đạo đức, sáng tạo, chuyên môn cao và tầm nhìn chiến lược. Hưng Nghiệp Phú sở hữu đội ngũ nhân viên lành nghề, trình độ cao sẽ mang đến cho khách hàng những công nghệ chất lượng tốt nhất.
Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Hưng Nghiệp Phú - chuyên thi công các công trình dân dụng và công nghiệp. Chúng tôi mong muốn đồng hành cùng khách hàng trong các dự án xây dựng cũng như các thủ tục liên tục như sơ đồ quy hoạch, xin giấy phép xây dựng, hoàn thiện thủ tục, xin cấp chứng chỉ phòng cháy chữa cháy,... Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào hoặc đang có nhu cầu thiết kế, hoàn thiện thủ tục, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn miễn phí!
>>> Xem thêm:
_____________________
THÔNG TIN LIÊN HỆ HỢP TÁC:
Facebook: Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Hưng Nghiệp Phú (興業富)
Đường dây nóng: 1800.3368 (Miễn phí)
Trang web: xaydunghungnghiepphu.com
Gmail: kinhdoanh01@xaydunghungnghiepphu.com
Địa chỉ: Số 2034D, tổ 22, Ấp Phước Thái, P. Thái Hòa, TP. Tân Uyên, Tỉnh Bình Dương
------
Nguồn: Tổng hợp từ Internet
